Böyrək çatışmazlığı olaraq da bilinən böyrək çatışmazlığı iki fərqli formada ola bilən bir vəziyyətdir: özünü çox qəfildən göstərən kəskin və xroniki, ən az üç ay ərzində yavaş -yavaş inkişaf etdikdə. Kəskin böyrək çatışmazlığı xroniki böyrək çatışmazlığına səbəb ola bilər. Hər iki böyrək çatışmazlığı zamanı böyrəkləriniz sağlam qalmaq üçün bədəninizin lazım olan funksiyaları yerinə yetirə bilmir. Tiplər arasındakı bu bənzərliyə baxmayaraq, iki növ böyrək çatışmazlığının səbəbləri, simptomları və müalicələri əhəmiyyətli dərəcədə dəyişir. Bu xəstəliyin simptomları və səbəbləri haqqında öyrənmək və bu iki formanı ayırd edə bilmək sizə və ya sevilən birinizə böyrək çatışmazlığı diaqnozu qoyulsa faydalı ola bilər.
Addımlar
2 -ci hissə 1: Böyrək çatışmazlığının simptomlarının tanınması
Addım 1. Sidikdəki dəyişiklikləri izləyin
Həm kəskin, həm də xroniki böyrək çatışmazlığı tez -tez yüksək sidik çıxışı və ya sidik çıxışı ilə müşayiət olunur. Xüsusilə, xroniki böyrək çatışmazlığı sidik qaçırma və/və ya təkrarlanan sidik yolu infeksiyaları ilə müşayiət olunur. Böyrək borularının zədələnməsi poliuriya ilə nəticələnir ki, bu da artıq sidik istehsalı deməkdir və adətən böyrək çatışmazlığının ilkin mərhələlərində baş verir. Xroniki böyrək çatışmazlığı, ümumiyyətlə xəstəliyin daha inkişaf etmiş formalarında meydana gələn sidik miqdarının azalmasına səbəb ola bilər. Digər sidik dəyişiklikləri ola bilər:
- Proteinuriya: Böyrək çatışmazlığı zamanı sidikdə protein və qırmızı qan hüceyrələri sızır. Sidikdə olan protein sidik köpüklənməsinə səbəb olur.
- Hematuriya: Tünd narıncı sidik, sidikdə qırmızı qan hüceyrələrinin nəticəsidir.
Addım 2. Ani yorğunluq hisslərini izləyin
Kəskin böyrək çatışmazlığının ilk əlamətlərindən biri yorğunluqdur. Bunun səbəbi bədəninizdə kifayət qədər oksigen daşıyan qırmızı qan hüceyrələrinin olmadığı anemiya ola bilər; daha az oksigen sizi yorğun və soyuq hiss edir. Anemiyanın başlanğıcı, böyrəklərin sümük iliyinizi qırmızı qan hüceyrələri əmələ gətirməsinə səbəb olan eritropoietin (EPO) hormonunu istehsal etməsi ilə əlaqədardır. Ancaq böyrəklər zədələndiyindən daha az EPO əmələ gətirir və buna görə də daha az qırmızı qan hüceyrəsi əmələ gəlir.
Addım 3. Bədəninizin hər hansı bir hissəsinin şişdiyinə diqqət yetirin
Ödem, bədəninizdə maye yığılması üçün tibbi bir termindir və həm kəskin, həm də xroniki böyrək çatışmazlığında ortaya çıxa bilər. Böyrəkləriniz artıq işləmədiyi zaman hüceyrələrdə maye yığılır və şişkinliyə səbəb olur. Bu daha çox əllərdə, ayaqlarda, ayaqlarda və üzdə olur.
Addım 4. Başınız gicəllənirsə və ya əqli cəhətdən ləngiyirsinizsə həkimə müraciət edin
Başgicəllənmə, zəif konsentrasiya və zehni apatiya anemiya ilə əlaqəli ola bilər, çünki beyninizə kifayət qədər qırmızı qan hüceyrələri çatmır.
Addım 5. Hiss edə biləcəyiniz yuxarı arxa, ayaq və ya yan ağrınızı izləyin
Polikistik böyrək xəstəliyi (PKD) böyrəklərdə və bəzən qaraciyərdə maye dolu kistlərin yığılmasına səbəb olur; bunlar ağrılı ola bilər. Kistlərdəki mayenin tərkibində alt ekstremitələrdəki sinirləri zədələyə bilən toksinlər var, nəticədə nöropati, bir və ya bir neçə periferik sinirin disfunksiyası yaranır. Nöropati, öz növbəsində, bel və ayaqlarda ağrıya səbəb olur.
Addım 6. Nəfəs darlığı, ağız qoxusu və/və ya ağzınızda metal dadına diqqət edin
Böyrəkləriniz uğursuz olmağa başlayanda, əsasən turşu olan metabolik tullantılar bədəndə yığılmağa başlayır. Ağciyərlər hiperventilyasiya yolu ilə karbon dioksidi çıxararaq bu yüksək turşuluğu kompensasiya etməyə çalışacaq. Bu, nəfəs ala bilmədiyinizi hiss etməyinizə səbəb olacaq.
Ağciyərlərdə su yığılması da ola bilər ki, bu da normal nəfəs almağı çətinləşdirir. Bunun səbəbi, ətrafdakı maye səbəbiylə ağciyərlərin ilham əsnasında yetərincə genişlənə bilməməsidir
Addım 7. Birdən çox qaşınırsınızsa və ya dəriniz quruyursa diqqət yetirin
Xroniki böyrək çatışmazlığı qaşınmaya səbəb olur (qaşınma üçün tibbi termin). Bu qaşınma qanınızda fosfor yığılması nəticəsində yaranır. Bütün qidalar müəyyən miqdarda fosfor ehtiva edir, lakin süd məhsulları kimi bəzi qidalar digərlərindən daha çox fosfor ehtiva edir. Sağlam böyrəklər fosforu bədəndən süzə və çıxara bilir. Bununla birlikdə, xroniki böyrək çatışmazlığı zamanı fosfor bədəninizdə qalır və dəridə kristalların əmələ gəlməsinə səbəb olaraq qaşınma meydana gəlir.
Addım 8. Bilin ki, bəzi hallarda xəstəliyin sonrakı mərhələlərinə qədər nəzərəçarpacaq simptomlar olmaya bilər
Bu xüsusilə xroniki böyrək çatışmazlığı vəziyyətində doğrudur; bu vəziyyətdə simptomlar yalnız böyrək artıq tullantıları bədəndən çıxara bilmədikdə və ya su balansını qoruya bilmədikdə ortaya çıxacaq.
2 -ci hissə 2: Böyrək çatışmazlığı üçün risk faktorlarının müəyyən edilməsi
Addım 1. Kəskin böyrək çatışmazlığına səbəb olan şərtlərdən xəbərdar olun
Həm kəskin, həm də xroniki böyrək çatışmazlığı tez -tez müəyyən tibbi şərtlərdən əvvəl baş verir. Aşağıdakı şərtlərdən hər hansı birinizin olduğunu bilirsinizsə, inkişaf etdirə biləcəyiniz böyrək çatışmazlığı kimi simptomlardan xüsusilə ehtiyatlı olun və əlavə rəhbərlik üçün dərhal həkiminizlə məsləhətləşin:
- Miyokard infarktı və ya infarkt.
- Sidik yollarının tıxanması.
- Rabdomiyoliz və ya əzələ parçalanması səbəbiylə böyrək zədələnməsi.
- Hemolitik uremik sindrom və ya böyrək içərisində kiçik damarların tıkanması.
Addım 2. Xroniki böyrək çatışmazlığının ümumi səbəblərindən xəbərdar olun
Böyrək çatışmazlığı ilə əlaqəli simptomlar görürsünüzsə və aşağıdakı şərtlərdən birinizə sahibsinizsə, əlavə məsləhət üçün həkiminizlə məsləhətləşin. Xroniki böyrək çatışmazlığına səbəb ola biləcək şərtlər bunlardır:
- Zəif idarə olunan diabet.
- Uzun müddət davam edən hipertansiyon və ya yüksək təzyiq.
- Xroniki glomerulonefrit və ya böyrəkdəki kiçik filtrlərin iltihabı.
- Polikistik böyrək xəstəliyi, Alport sindromu və ya Sistemik Lupus kimi müəyyən genetik xəstəliklər.
- Böyrək daşları.
- Reflü nefropatiyası və ya sidiyin böyrəklərə geri axması.
Addım 3. Böyrək çatışmazlığının necə diaqnoz qoyulduğunu öyrənin
Xroniki və ya kəskin böyrək çatışmazlığı diaqnozu tez -tez qan testləri, görüntüləmə testləri, sidik çıxışı ölçmələri, sidik testləri və ya böyrək biopsiyası şəklində aparılır.
